ارزش آفرینی و ارزش پیشنهادی یک کسب و کار ممکن است به شکلهای مختلفی نمود پیدا کند و انواع ارزش را برای مشتریان خود به وجود آورد. در اینجا به برخی از انواع ارزش آفرینی ها که کسب و کارها میتوانند ایجاد کنند، اشاره میشود.
ارزش به کارگیری یا کارآمدی
یک محصول چقدر به کار شما می آید و برای شما استفاده دارد؟
ارزش به کارگیری یا کارآمدی (Use Value) به مفهوم مصرفپذیری و کارآمدی محصولات یا خدمات، یکی از انواع ارزش آفرینی ها در کسب و کارهاست. در واقع، این ارزش نشاندهنده توانایی محصول یا خدمات در تامین نیازها و خواستههای مشتریان است.
اگر یک محصول یا خدمات بتواند به خوبی نیازهای مشتری را برطرف کند و به طور کارآمد مصرف شود، ارزش به کارگیری را ایجاد کرده است.
به عبارت دیگر، این نوع ارزش نشاندهنده بهرهوری و مصرفپذیری محصول یا خدمات در زندگی روزمره مشتریان است.
ایجاد مزیت رقابتی از طریق بهبود کارآمدی محصولات، ارتقاء کارایی فرآیندها، و ارائه یک تجربه مصرف بهتر، سازمان را قادر میسازد تا بازار را بهتر درک کرده و نیازهای مشتریان را به بهترین نحو ممکن تأمین کند.
ارزش به کارگیری یا کارآمدی تا حد زیادی ذهنی و نسبی است و واضح است که هر کس، ارزیابی متفاوتی از آن دارد.
برای مثال ممکن است کسی کیف یا کفش خود را از یک برند بسیار گران قیمت بخرد و معتقد باشد که برای او می ارزد.
این ارزیدن می تواند به خاطر لذتی باشد که از داشتن آن محصول می برد یا سطحی از کیفیت و طراحی که معتقد است فقط در آن برند وجود دارد و یا این که می خواهد با آن کیف یا کفش، به همکارانش فخر بفروشد.
انواع ارزش: ارزش مبادله ای
ارزش مبادله ای (Exchange Value) به یکی از انواع ارزش اشاره دارد که در فرآیند تبادلات تجاری و مبادله کالاها و خدمات بین افراد یا سازمانها ایجاد میشود.
این نوع ارزش مرتبط با نیازها و ترجیحات بازار و مشتریان است و جایی مشخص میشود که مصرفکنندگان آمادهاند برای داشتن یا تجربه خاصی قیمت خاصی را پرداخت کنند.
ارزش مبادله ای همان چیزی است که ما معمولا به عنوان قیمت می شناسیم و به آن اشاره می کنیم. وقتی مبلغ مشخصی برای یک محصول می پردازیم یا آن را با محصولی دیگر تهاتر می کنیم، ارزش مبادله ای آن مشخص می شود.
ارزش مبادله ای فقط تابع ارزش به کارگیری نیست، بلکه فاکتورهای رقابتی بازار هم روی آن تأثیر می گذارند. این ارزش بیشتر زمانی افزایش مییابد که تقاضا برای یک محصول یا خدمت افزایش یابد و پیشنهاد آن محصول یا خدمت نیز محدود شود. این تناقض میان تقاضا و پیشنهاد معمولاً به عنوان قیمت را تعیین میکند.
همچنین کیفیت محصول یا خدمت تأثیر مستقیمی بر ارزش مبادله ای دارد. مصرفکنندگان برای محصولات یا خدماتی که کیفیت بالاتری دارند، پول بیشتری می پردازند.
از سوی دیگر محصولات یا خدماتی که نوآورانه هستند یا با رقبا تفاوت دارند، معمولا ارزش مبادله ای بیشتری دارند.
انواع ارزش: ارزش استراتژیک
ارزش استراتژیک (Strategic Value) یعنی محصولی که در راستای استراتژی های کسب و کار یک سازمان باشد.
این نوع از انواع ارزش به توانایی سازمان در ایجاد و حفظ یک مزیت رقابتی بر دیگران اشاره دارد. تصمیمات استراتژیک، توانمندیهای منحصر به فرد و توانایی در پیشبینی تغییرات بازار میتوانند ارزش استراتژیک را تعیین کنند.
این ارزش شاید به لحاظ مالی ارزش خاصی نداشته باشد یا سود خالص کمتری نسبت به سایر محصولات داشته باشد و حتی گاهی باعث ضرردهی هم بشود.
انواع ارزش: ارزش افزوده
ارزش افزوده (Added Value) وقتی معنا پیدا می کند که چیزی بر ارزش مواد اولیه و هزینه سایر عوامل تولید افزوده شود.
این نوع ارزش به افزودن چیزی به محصول یا خدمات سازمان به گونهای که مشتریان بیشتری به آن تمایل پیدا کنند، اشاره دارد. افزودن ویژگیهای منحصر به فرد، بهبود کیفیت، ارائه خدمات پس از فروش مؤثر، و ایجاد تجربیات مشتری مثبت میتواند ارزش افزوده را ارتقاء دهد.
محصولات اپل یکی از بهترین مثال ها برای درک ارزش افزوده است که بسیار بیشتر از هزینه مواد اولیه و تولید آن است.
ارزش افزوده از نگاه اقتصاددان ها، به تفاوت قیمت فروش و بهای عوامل تولید وابسته است. این نگرش را می توان ارزش افزوده از دید عرضه کننده نامید.
اما وقتی در مدیریت و کسب و کار از خلق ارزش صحبت می کنیم، منظورمان الزاما ارزش افزوده از دید عرضه کننده نیست؛ بلکه اغلب به ارزش افزوده از دید مشتری یا خریدار توجه داریم.
هیچ کس چیزی را که ارزشمندتر است نمی دهد تا چیزی که کم ارزش تر است بگیرد!
در تصویر فوق، ارزش استفاده یا (Use Value) برای محصول «الف» و «ج» یکسان است؛ بنابراین مشتری با خرید محصول «الف» که قیمت کمتری دارد، ارزش افزوده بیشتری دریافت می کند.
همین توضیح در مورد محصول ب و د هم صادق است (ارزش افزوده «ب» بیشتر از «د» است).
از سوی دیگر، دو محصول «الف» و «ب» و نیز محصولات «ج» و «د» که ظاهرا با قیمت های برابر فروخته می شوند، در ذهن مشتری، سقف ارزش متفاوتی دارند. بنابراین ارزش افزوده آن ها هم متفاوت خواهد بود.
ارزش آفرینی پایدار
ارزش آفرینی این است که با هزینه ای که مشتری پیش از این می پرداخته، نیازش را در سطح بهتری تأمین کرده، و یا این که همان نیاز را با هزینه ای کمتر برآورده کنید.
اما ارزش آفرینی پایدار به این معناست که ارزش خلق شده توسط ما (یا کسب و کار ما) کارآیی کوتاه مدت نداشته باشد و در میان مدت و بلندمدت نیز همچنان ارزشمند باشد.
از سوی دیگر ارزشآفرینی پایدار یک رویکرد جهت توسعه و رشد کسب و کارهاست که به ایجاد ارزش برای افراد، جامعه، و محیط زندگی همزمان توجه دارد. این مفهوم از ارزش آفرینی به معنای ادغام ارزشهای اقتصادی، اجتماعی، و زیست محیطی بهصورت هماهنگ است، به نحوی که فعالیتهای کسب و کار به گونهای باشند که نقشی فعال در حفظ محیط زیست، ارتقاء شرایط زندگی اجتماعی، و ایجاد فرصتهای اقتصادی برای جامعه داشته باشند.
ارزشآفرینی پایدار مبتنی بر سه پایه اصلی عملکرد مسئولانه اقتصادی، اجتماعی و محیطی است.
فکر کنید:
به تمام پول هایی که دیروز و امروز هزینه کرده اید فکر کنید؛ به نظر شما، بیشترین درصد ارزش افزوده را کدام تولید کننده کالا یا خدمت برای خودش ایجاد کرده بود؟
تا چه حد آن شیوه ایجاد ارزش افزوده را برای او پایدار ارزیابی می کنید؟